Хотч Эдвард
Доўгi пакой (на белорусском языке)
Эдвард Д. Хоч
ДОЎГI ПАКОЙ
Капiтан Леаподьд нi з кiм не гаварыў пра тое, што развёўся з жонкай, i таму лейтэнант Флетчэр вельмi здзiвiўся, калi той раптам спытаў:
- Флетчэр, я калi-небудзь расказваў табе пра маю жонку?
Яны вярталiся з цiра, абсталяванага ў сутарэннi палiцэйскай управы. Пасля штомесячных практыкаванняў у стральбе з рэвальвера, i, здавалася, той момант наўрад цi падыходзiў для размоў аб мiнулых шлюбных праблемах. Флетчэр ускос зiрнуў на капiтана i адказаў:
- Не, капiтан, здаецца, не расказвалi.
Яны паспелi дайсцi да верху лесвiцы, i Леапольд звярнуў у бок невялiкага пакойчыка, дзе стаялi аўтаматы па продажы кавы, бутэрбродаў i напояў. Пакойчык называўся сталовай, але толькi кiруючыся самай бязмежнай фантазiяй можна было назваць так сабраныя тут некалькi сталоў i крэслаў. Хутчэй гэта было месца, дзе палiцэйскiя маглi пасядзець пасля дзяжурства, пагаварыць пра сёе-тое як вось цяпер Леапольд i Флетчэр.
Лейтэнант кiнуў у аўтамат манеты, прынёс i паставiў на стол памiж сабой i капiтанам два папяровыя кубкi з кавай, ад якiх падымалася пара. Флетчэр нiколi не быў сведкам таго, каб Леапольд вось так адкрыта i даверлiва гаварыў пра тое жыцце, што было па-за межамi iх прыяцельскiх адносiн.
- Яна прыязджае, - проста сказаў Леапольд i Флетчэру спатрэбiўся нейкi час, каб зразумець сэнс пачутых слоў.
- Ваша жонка прыязджае?
- Былая жонка.
- Сюды? Чаго?
Леапольд уздыхнуў i пакруцiў у руках пакецiк з цукрам, якi Флетчэр прынёс разам з кавай.
- Яе пляменнiца выходзiць замуж. Наша пляменнiца.
- Я не ведаў, што ў вас ёсць пляменнiца.
- Вучылася ў iншым горадзе ў каледжы. Яе завуць Вiкi Нэльсан, i выходзiць яна за маладога адваката па прозвiшчы Мор. I вось Монiка прыязджае сюды на Ўсход, каб пабыць на вяселлi.
- Я нават не ведаў яе iмя, - заўважыў Флетчэр, глынуўшы кавы. - Вы не бачылiся пасля разводу?
Леапольд адмоўна пахiтаў галавой.
- Не, на працягу ўсiх пятнаццацi год. Атрымалася ўсё неяк недарэчна. Яна хацела быць кiназоркай, а пятнаццаць год таму, здаецца, многiя дзяўчаты ўсё яшчэ марылi стаць кiназоркамi. Монiка была кемлiвая i вельмi мiлавiдная жанчына, але, вiдаць, не прыгажэйшая за сотнi iншых, якiя ў той час з'яўлялiся ў Галiвудзе. Я тады толькi пачынаў службу ў палiцыi, i перспектывы здавалiся даволi аптымiстычнымi. Было б глупствам кiнуць усё i ехаць у Калiфорнiю, павiнуючыся яе вар'яцкiм фантазiям. Ну, дык вось, хутка фантазii ператварылiся ў iдэi фiкс, i ад гэтага зрабiлася зусiм невыносна. Цэлымi днямi яна не вылазiла з кiнатэатраў, а вечары праседжвала ля тэлевiзара, гледзячы старыя фiльмы. Нарэшце, калi я канчаткова адмовiўся ехаць з ёю на Захад, яна проста кiнула мяне.
- Што, проста вось так i пайшла з дому?
Леапольд кiўнуў галавой.
- Шчасце, што ў нас не было дзяцей. Чуў, што яна атрымала некалькi дробных роляў як статыстка, выконвала нейкую там тэхнiчную работу за кадрам. Потым, вiдавочна, яе напаткаў псiхiчны разлад. Праз год я атрымаў афiцыйнае паведамленне аб скасаваннi шлюбу. Да мяне дайшлi весткi, што яна ачуняла i зноў пачала працаваць, выйшла, здаецца, другi раз замуж, але няўдала.
- Навошта ёй было ехаць на вяселле?
- Вiкi - яе пляменнiца, да таго ж хроснiца. Мы толькi што пабралiся, калi нарадзiлася Вiкi, i я думаю, што Монiка лiчыла яе за сваё дзiця, якога ў яе нiколi не было. Як бы там нi было, я ведаю, што Монiка па-ранейшаму мяне ненавiдзiць i вiнавацiць за ўсё, што не атрымалася ў яе жыццi. Некалькi год таму заявiла знаёмым, што жадае маёй смерцi.
- Капiтан, а цi трэба вам iсцi на вяселле?
- Ну, вядома, трэба. Калi б я i адмовiўся iсцi, дык толькi з-за Монiкi. Ва ўсякiм разе - я хоць на некалькi хвiлiн павiнен там паказацца, - сказаў з сумнай усмешкай Леапольд. - Вiдаць, таму я ўсё табе i расказваю, Флетчэр. Хачу папрасiць аказаць мне адну паслугу.
- Усё што трэба, капiтан. Вы ж ведаеце.
- Ведаю, што гэта падобна на дзiцячую гульню, але хацеў бы, каб мы паехалi туды разам. Скажу, што на рабоце i магу пабыць толькi некалькi хвiлiн. Калi хочаш, можаш пачакаць у машыне. Ва ўсялякiм выпадку яны цябе ўбачаць i павераць маiм тлумачэнням.
Флетчэр разумеў важнасць усяго гэтага для Леапольда i бачыў, колькi яму спатрэбiлася намаганняў, каб звярнуцца з такой просьбай.
- Абавязкова, - сказаў ён. - Буду рады. Калi ўсё гэта адбудзецца?
- У наступную суботу. Пасля абеду, на ферме "Вячэрняя зара".
Да гэтага Леапольд толькi аднойчы быў на ферме "Вячэрняя зара", на вяселлi аднаго палiцэйскага, да якога ставiўся з асаблiвай сiмпатыяй. Ферма знаходзiлася ў лагчыне, у самым канцы асфальтаванай дарогi, i ўяўляла сабой некалькi хаатычна пастаўленых будынкаў, за якiмi адкрываўся вiд на парослую лесам далiну i цiхую рэчку. Калi гэта месца i было некалi фермай, дык, вiдаць, вельмi даўно. Як для вяселляў i праводзiн на пенсiю, месца было проста iдэальнае. Галоўны будынак уяўляў сабой агромнiсты квадратны пакой, якi можна было падзялiць на чатыры меншыя памяшканнi перагародкамi, што складалiся як гармонiк.
Для прыёму з нагоды вяселля Вiкi Нэльсан i Тэда Мора занялi тры чвэрцi залы, i толькi апошняя перагародка была выцягнутая на ўсю шырыню i замкнёная. Быў выстаўлены доўгi стол ля сцяны, апрача таго, па зале былi парасстаўляны меншыя сталы, за якiя можна было сесцi сем'ямi i кампанiямi. Калi Леапольд зайшоў у залу ў пяць хвiлiн на трэцюю, спецыяльна запрошаны аркестр толькi што зайграў танцавальную музыку.
Некаторы час ён паназiраў за ззяючай ад шчасця Вiкi, якая, адказваючы на запрашэнне маладога, выйшла ў цэнтр залы. Тэд Мор аказаўся на выгляд старэйшым, чым уяўляў Леапольд, але калi маладыя паволi паплылi па зале, ён не мог знайсцi ў гэтай пары нiводнага знешняга недахопу. Ён узяў бакал прыгатаванага з шампанскага пуншу i чакаў, пакуль маладыя скончаць танец i выйдуць з круга, каб падысцi да iх.
- Капiтан Леапольд, калi не памыляюся? - спытаў нехта, звяртаючыся да яго. Нечакана з далёкага мiнулага ўзнiк твар - твар стомленага чалавека з усмешкай, якая выкрывала залаты зуб. - Я - Iмi Фантэйн - зводны брат Монiкi.
- Ну, як жа, як жа, - адказаў Леапольд з такiм выглядам, нiбыта ўвесь час думаў пра гэтага чалавека. Монiка рэдка ўспамiнала Iмi, а Леапольд бачыў яго не больш двух разоў на сямейных сустрэчах. Але цяпер сам выгляд Iмi, гэты залаты зуб i ўсё астатняе напомнiла Леапольду, што, недзе побач Монiка i што ён можа ў любы момант сустрэцца з ёю.
- Вельмi рады, што вы змаглi прыйсцi, - яшчэ нехта звярнуўся да Леапольда, i той, азiрнуўшыся, убачыў маладых, што вярнулiся з цэнтра залы. Зблiзку Вiкi аказалася сапраўды прыгожай дзяўчынай, якая тулiлася да мужавага пляча, як i належыць сапраўднай маладой.
- Ну, як жа я мог не прыйсцi, - сказаў Леапольд.
- Гэта Тэд, - сказала Вiкi, прадстаўляючы мужа.
Леапольд пацiснуў руку маладога, адзначыўшы ў душы цвёрдасць рукi i прыязнасць вачэй Тэда.
- Наколькi я ведаю, вы - адвакат, - пачаў размову Леапольд.
- Так. Праўда, займаюся ў асноўным грамадзянскiмi справамi, стараюся не звязвацца з крымiнальнiкамi.
Яны пагаварылi яшчэ некалькi хвiлiн, пакуль натоўп гасцей не раз'яднаў iх. Павiнны былi выстаўляць закускi, i найбольш згаладалыя сталi ў чаргу каля сталоў, на якiя падавалiся стравы. Вiкi i Тэд пайшлi да сталоў, каб пачаць усю цырымонiю, а Леапольд узяў яшчэ адзiн бакал пуншу.
- Я заўважыў, што на вулiцы чакае машына, - сказаў, зноў падыходзячы да Леапольда, Фантэйн. - Вы павiнны ехаць на дзяжурства?
- Вось толькi дап'ю бакал i мушу iсцi, - кiўнуў галавой Леапольд.
- Монiка тут, прыехала з Захаду.
- Так, я чуў.
Нечакана пад нацiскам натоўпу з Леапольдам сутыкнуўся хударлявы мужчына з вусiкамi, якi хуценька папрасiў прабачэння. Фантэйн схапiў чалавека за руку i прадставiў яго Леапольду.
- Гэта д-р Фелiкс Тэрзбi. Ён прыехаў сюды разам з Монiкай. Доктар, пазнаёмцеся. Гэта капiтан Леапольд, былы муж Монiкi.
Леапольд нязграбна пацiснуў працягнутую руку, адчуваючы няёмкасць i за новага суразмоўцу, i за сябе.
- Цудоўнае вяселле, - прамармытаў ён. - Вы ўпершыню тут, на Ўсходзе?
Тэрзбi адмоўна пахiтаў галавой.
- Я сам з Нью-Йорка. Але ўжо даўно там не быў.
- Я некалi служыў там у палiцыi, - заўважыў Леапольд.
Яны пагаварылi яшчэ некалькi хвiлiн, i Леапольд пачаў прабiрацца праз натоўп да выхаду.
- Так рана? - спытаў хрыплы незабыўны голас.
- Прывiтанне, Монiка. Колькi часу прайшло...
Леапольд узiраўся ў прыгожую жанчыну сярэднiх год, якая перагарадзiла яму шлях да выхаду. Яна дабавiла крыху ў вазе, асаблiва гэта было бачна па бюсце, у валасах з'явiлася сiвiзна. Толькi вочы ўразiлi i нават крыху напалохалi Леапольда. Такi шалёны позiрк яму даводзiлася заўважаць толькi ў вачах псiхiчна ненармальных злачынцаў.
- Не спадзявалася, што ты прыйдзеш. Думала, пабаiшся мяне, - сказала Монiка.
- Глупства. Чаго мне баяцца?
Зноў зайграла музыка, чарга, нiбыта змяя, пачала нетаропка распаўзацца ад сталоў па зале. Леапольду i Монiцы здавалася, што яны адны сярод пустынi.
- Пройдзем сюды, - сказала яна, - тут мы зможам пагаварыць. - Яна рушыла ў канец залы, агароджанай дзвярамi-гармонiкам. Леапольд, бездапаможна павiнуючыся, пайшоў следам. Монiка адамкнула дзверы i рассунула iх настолькi, каб яны маглi зайсцi ў гэты вольны закутак залы. Потым зачынiўшы i замкнуўшы за сабой дзверы, яна стала да Леапольда тварам. У гэтым пустым пакоi яны засталiся сам-насам.
