Александр Кожедуб - Ваўкалакi (на белорусском языке)

- Святланачка, стой! - звiнеў крык маладой, але малая быццам i не чула.

А сабака стаяў зусiм нерухлiва, i Мiкола, дзядзька, ужо ўскочыў у "Жыгулi" i ляснуў дзверцамi, каб газануць i паляцець ратаваць малую, - ды тая, бы ў нечым пераканаўшыся, павярнула назад сама. Яна бегла i нешта крычала, i сабака за ёй не гнаўся, не варушыўся, таму Мiкола зноў заглушыў матор i выскачыў з машыны на дарогу. I толькi як малая падбегла да людзей, усе ўрэшце зразумелi, пра што крычала яна:

- Зусiм не страшны!.. Харошы! Давайце з сабой яго возьмем!..

- Ды што гэта стаiць ён! - раззлавана закрычаў тады Мiкола. - Дубальтоўкi няма, так бы пастаяў ён у мяне!

- Можа, воўк?.. - сказаў нехта з натоўпу, i ўсе ўтаропiлiся на таго, што стаяў перад вяселлем на дарозе як прывiд.

- I праўду воўк!

- Здаравенны якi!..

- Бачыце, не звялiся яшчэ...

А той стаяў.

- От халера! - пашкадаваў малады. - Сапраўды, ружжа няма... Адсюль абавязкова б пацэлiў. Стаiць - як мiшэнь.

I тут заплакала Святланка:

- Ён харошы, не злы!.. Ён не воўк!

Нiхто з натоўпу не чуў, зусiм не зважаў на музыку, што лiлася з першых "Жыгулёў" - чыстыя гукi скрыпкi ляцелi над зямлёй, ляцелi ў неба i ў поле, ляцелi да таго, што стаяў на дарозе. Ён слухаў iх, убiраў у сябе, стаяў, Ён глядзеў на людзей.

I вяселле не ведала, што рабiць.

Тады той вялiкi, шэры, сiвы ажыў, цяжка павярнуўся i пайшоў у лес. Не пабег - пайшоў.

Ён быў апошнi. Спачатку, у той амаль забытай, асмужанай лётам часу даўнiне, якая была ўжо быццам i не явай, а трызненнем, iх было некалькi. Яны блукалi па вялiзнай зямлi, сустракалiся ў лясных гушчарах, у палях i на балотах, сустракалiся каля людскiх паселiшчаў - i заставалiся адно пры адным, бо былi аднародцамi. Можа, не аднародцамi - аднолькава народжанымi невядомымi людзям сiламi. Народжанымi незразумелым. Потым iх аказалася трое. Астатнiя знiклi незаўважна, не пакiнулi пасля сябе нiякага следу, i так павiнна было быць.

А цяпер ён застаўся адзiн. Дзесяцiгоддзi злiлiся ў адну нiзку, нiзку пакутлiвых бадзянняў у сутоннях туманных iмшараў, зрэдку - па ўскраiнах вёсак, дзе вiшчалi, скавыталi, забiўшыся ў будкi цi пад ганкi, сабакi, дзе выскоквалi з хат людзi i, калi бачылi яго - вялiкага, моцнага, здавалася iм - нахабнага, - стралялi. Ды дзе iм было ведаць, што кулi не бралi яго, як i даўнейшыя стрэлы. Як i смерць у звычным яе выглядзе.

Ён быў апошнi.

I ён яшчэ зрэдку сустракаў якое-небудзь вяселле. Сустракаў, бо ведаў, што трэба сустрэць, трэба ўбачыць маладых i пачуць скрыпку. Але ж навошта трэба было сустракаць гаманлiвае вяселле, ён даўно забыўся.

I яны сустракалiся, i ў вачах яго здранцвела стаяла цьмяна глыбокая туга стагоддзяў.

...Ён, апошнi, павярнуўся i пайшоў у лес.