Яўген БАРЫЧЭЎСКI (1883-1934) - прафэсар, аўтар навуковых працаў "Мир искусства в образах", (М., 1922), кнiгаў "Тэорыя санэта", "Паэтыка лiтаратурных жанраў" (Менск, 1927), артыкулаў i дасьледваньняў, прысьвечаных пытаньням беларускай, расейскай, нямецкай, францускай лiтаратур, друкавалiся ў часапiсах "Маладняк", "Узвышша", "Полымя", у "Працах Беларускага дзяржаўнага ўнiвэрсытэту", дзе ён выкладаў антычную i заходняэўрапэйскую лiтаратуры. Памёр на рак.
Янка КУПАЛА (Iван Луцэвiч) (1882-1942) - найбольшы побач Якуба Коласа паэт Беларусi. Супрацоўнiк i рэдактар "Нашай нiвы". Кастрычнiцкую рэвалюцыю сустрэў няпрыхiльна. Лятуцеў пра слаўнае мiнулае Беларусi. Хацеў, каб яна была самастойнай. Быў аб'ектам частых нападаў афiцыйнай крытыкi. Абвiнавачваўся ў нацыяналiзме. Пад цiскам органаў НКВД публiчна каяўся ў сваiх "грахох". Меў спробу (праз хiракiры) скончыць самагубствам. З прымусу ўсхваляў Сталiна, пiсаў вершы паводля мэтаду сацыялiстычнага рэалiзму. У 1942 годзе ськiнуўся ў пралёт лесьнiцы ў ваднэй з Маскоўскiх гасьцiнiцаў. Афiцыйна факт самагубства не ўспамiнаецца. Аднак яго сьцьвярджае пiсьменьнiк Iльля Эрэнбург у сваёй кнiзе ўспамiнаў "Людзi, гады, жыцьцё".
Якуб КОЛАС (Канстанцiн Мiцкевiч) - (1882-1956) - найбольшы побач Янкi Купалы паэт Беларусi. Да Кастрычнiцкай рэвалюцыi ставiўся з засьцярогай. Аўтар славутых твораў "Новая зямля", "Сымон Музыка", "У глушы Палесься". Як i Купала, абвiнавачваўся вульгарна-сацыялягiчнай крытыкай у нацыяналiстычных загiбах. Змушаны быў публiчна каiцца i перабудоўвацца ў адпаведнасьцi з вымогамi артадаксальнай марксысцкай крытыкi.
Андрэй АЛЕКСАНДРОВIЧ (1906-1963) - паэт-камунiст. Афiцыйнай крытыкай называўся раданачальнiкам беларускай пралетарскай паэзii. У сваёй паэме "Ценi на сонцы", у згодзе з партыйнай крытыкай, выкрываў "нацдэмаў" i "нацдэмаўшчыну". Аднак усё гэта не ўратавала яго ад перасьледу - у часе чысткi "нацдэмаў" у сярэдзiне 30-х гадоў Александровiч быў арыштаваны i засуджаны. Быў рэабiлiтаваны пасьля адбыцьця кары.
Мiхась ЧАРОТ (Кудзелька) (1896-1938) - паводля афiцыйнай крытыкi пралетарскi паэт. Аўтар твораў "Босыя на вогнiшчы", "Беларусь лапцюжная", "На Купальле", "Карчма" i iнш. У часе масавых судоў (закрытых) над "нацдэмамi" напiсаў верш "Суровы прыгавор падпiсваю першым". Аднак сябе гэтым не застрахаваў - быў арыштаваны i засуджаны. Загiнуў у турме. Рэабiлiтаваны пасьмяротна.
Платон ГАЛАВАЧ (1903-1937) - пiсьменьнiк. Партыец. Аўтар твору пра калектывiзацыю ў Беларусi "Спалох на загонах", раману "Праз гады". У часе чысткi "нацдэмаў" у сярэдзiне 30-х гадоў быў арыштаваны i засуджаны. Абставiны сьмерцi няведамыя. Рэабiлiтаваны пасьмяротна.
Юрка ЛЯВОННЫ (Юркевiч) (1908-1944) - паэт, вызначаўся сваёй плённасьцяй аўтар шматлiкiх зборнiкаў на тэмы бягучай палiтыкi. Некаторымi рэцэнзэнтамi ягоныя творы ацэньвалiся як "чырвоная халтура". Быў арыштаваны i засуджаны. Рэабiлiтаваны пасьмяротна.
Цiшка ГАРТНЫ (З. Жылуновiч) (1887-1937) - пiсьменьнiк, грамадскi дзеяч, першы старшыня Часовага савецкага ўраду Беларусi, рэдактар газэты "Дзяньнiца", газэты "Савецкая Беларусь", рэдактар часапiсу "Полымя", дырэктар Дзяржаўнага выдавецтва БССР, член Iнстытуту беларускай культуры (Iнбелкульту), акадэмiк АН БССР. Пiсаў вершы i прозу. Аўтар раману "Сокi цалiны". Арыштаваўшы, органы НКВД рыхтавалi Гартнага на галоўнага лiдэра нацдэмаў на выпадак адкрытага працэсу над iмi. У вынiку дапытаў у НКВД Гартны звар'яцеў. Памёр у Магiлеўскай бальнiцы для псыхiчна хворых. Рэабiлiтаваны пасьмяротна.
Еранiм УБАРЭВIЧ (1896-1937) - ваенны дзеяч, камандарм I-га рангу. За час сваёй дзейнасьцi ў розныя часы камандваў на розных франтох армiямi i войскамi. З 1931 году камандуючы Беларускай ваеннай акругай. Намесьнiк наркома абароны СССР. Праходзiў па працэсе над групай Тухачэўскага. Расстраляны. Маршал Жукаў у сваiх успамiнах высока ацанiў Убарэвiча, як палкаводца i тэарэтыка. Рэабiлiтаваны пасьмяротна.
Клiмент ВАРАШЫЛАЎ (1881-1969) - савецкi ваенны, партыйны i дзяржаўны дзеяч. Праславiўся падчас грамадзянскай вайны. Маршал Савецкага саюзу. Ня раз наведваў сталiцу Беларусi.
Мiхась ЗАРЭЦКI (Касянкоў) (1901-1941) - папулярны як раманiст. Аўтар раманаў "Сьцежкi-дарожкi", "Голы зьвер", "Вязьмо", "Крывiчы", нарысу "Падарожжа на новую зямлю". Абвiнавачваўся ў нацыяналiзьме. Органамi НКВД рыхтаваўся на аднаго з лiдэраў беларускiх нацдэмаў на працэсе. Абставiны сьмерцi Зарэцкага невядомыя. Рэабiлiтаваны пасьмяротна.
Алесь ДУДАР (Дайлiдовiч) (1904-1946) - паэт. Аўтар зборнiкаў "Беларусь бунтарская", "Сонечнымi сьцежкамi", "I залацiсьцей i сталёвей", "Вежа" i iнш. Перакладаў з Пушкiна, Гётэ, Шылера. У НКВД прайшоў як нацдэм. Рэабiлiтаваны пасьмяротна.
Аляксандар ЧАРВЯКОЎ (1892-1937) - выдатны дзеяч. Адзiн з арганiзатараў i кiраўнiкоў Беларускай сацыял-дэмакратычнай рабочай партыi. У 1919 годзе падпiсаў у Смаленску Манiфэст аб абвешчаньнi БССР. З 1920 году па 1924 старшыня ЦВК БССР i СНК БССР. З 1922 па 1937 год - адзiн з старшыняў ЦВК СССР. Удзельнiчаў у падрыхтоўцы стварэньня СССР, у распрацоўцы канстытуцыяў СССР i БССР. Актыўна падтрымлiваў палiтыку беларусiзацыi, садзейнiчаў выхаваньню нацыянальных кадраў у Беларусi, спрыяў разьвiцьцю нацыянальнай культуры. Ня сьцярпеўшы цкаваньня з боку розных савецкiх i партыйных органаў i з боку друку, у 1937 годзе скончыў самагубствам падчас з'езду Саветаў Беларусi ў Менску. Рэабiлiтаваны пасьмяротна.
Мiхаiл КАЛIНIН (1875-1946) - савецкi партыйны i дзяржаўны дзеяч. Актыўны арганiзатар марксысцкiх гурткоў, шмат разоў арыштоўваўся царскiмi ўладамi за падпольную дзейнасьць. Пры савецкай уладзе доўгагадовы старшыня ЦВК СССР. Тры месяцы ў годзе яго замяняў на гэтым становiшчы Чарвякоў. З 1938 году старшыня прэзыдыюму Вярхоўнага Савету СССР. Часта наведваў Беларусь.
Сямён ЦIМАШЭНКА (1895-1970) - савецкi ваенны дзеяч, маршал Савецкага Саюзу. З 1940 па 1941 год - нарком абароны СССР. Быў зьняты з пасады на самым пачатку нямецка-савецкай вайны за правал абароны. Пасьля вайны - камандуючы войскаў Баранавiцкай, Паўднёва-Уральскай i Беларускай ваеннай акругаў.
Васiль ШАРАНГОВIЧ (1897-1938) - савецкi партыйны дзеяч, удзельнiк змаганьня за савецкую ўладу ў Беларусi. У 1920 годзе быў арыштаваны польскiмi акупацыйнымi ўладамi ў Беларусi i засуджаны на 20 гадоў катаргi. У 1921 годзе быў выменены савецкiмi ўладамi. Займаў цэлы шэраг партыйных пасадаў. З 1937 году - першы сакратар ЦК КПБ. Крытыкаваў Чарвякова за розныя ўхiлы, у тым лiку за нацыяналiстычныя. Прайшоў па працэсу групы Бухарына. Расстраляны. Рэабiлiтаваны пасьмяротна.
