- Заплацiм! - мастак зачынiў дзверы.
Натуршчыца выйшла з-за шырмы i запрапанавала выпiць. Калматы разлiў па шклянках ром. Натуршчыца выпiла стоячы, паставiла шклянку на стол i села на каленi да рудабародага. Той высока ўзняў поўную шклянку i ўсклiкнуў:
- Карцiна Рэмбранта "Аўтапартрэт з Саскiяй"!
- На Саскiю яна не цягне, як i ты на Рэмбранта, - з'едлiва зазначыў калматы мастак, было вiдаць, што ён пакрыўдзiўся на жанчыну, бо тая села на каленi не да яго.
- Затое ў пана Рэмбранта Харменса ван Рэйна не было... - рудабароды са смакам выпiў свой ром.
- А ў мяне лепшая фiгура, чым у тваёй Саскii. Ты толькi ўспомнi тую карову: жывот вiсiць, грудзi вiсяць i яшчэ складкi тлушчу на спiне.
- Не было ў Саскii нiякiхскладак сала. Ты пераблытала Рэмбранта з Рубенсам, - баранiўся калматы.
- I нiчога я не паблытала. Вялiкi альбом, на супервокладцы партрэт Яна Сiкса, якi нацягвае пальчаткi. Ёсць такi альбом? Ёсць! I яшчэ там быў смешны афорт. Жанчына спраўляе патрэбы. Таўсценная карова, задраўшы спаднiцу, сядзiць на кукiшках i спаражняецца праз дзве адтулiны. Вось табе галандская эстэтыка. Так што не блытаю я Рубенса i Рэмбранта, а складкi тлушчу былi, менавiта ў Саскii.
- Не было, - не здаваўся калматы.
- Дарэчы, лiтовец, якi аблiў кiслатою Саскiю, добра зрабiў, бо ўсе карцiны Рэмбранта антыэстэтычныя, - Натуршчыца пацалавала рудабародага жывапiсца. - Слушна я кажу?
- Слушна, - кiўнуў той.
- Не слушна, - калматы жывапiсец устаў. - Лiтовец аблiў кiслатою не Саскiю, а Данаю, i не па эстэтычных, а па палiтычных матывах.
- Палiтыка, палiтыка, - скрывiлася Натуршчыца. - А чаму тэрарыст выбраў Рэмбранта? Чаму Данаю? Чаму не Тыцыяна цi Рафаэля? Я адкажу сама. Даная антыэстэтычны твор, як i Саскiя, дарэчы. Што, можа, не так?
Калматы адно толькi махнуў рукою.
- А я хачу танчыць, - узрадавалася аголеная Натуршчыца.
Рудабароды цiха зашаптаў ёй у вуха.
- Ты што, думаеш - я шлюха, - абурылася тая.
- Тады пайшлi за шырму, - спакойна прапанаваў рудабароды.
- Занясi мяне...
Рудабароды панёс жанчыну за шырму. Калматы вылiў рэшткi рому ў шклянку i спустошыў яе адным вялiкiм глытком. З-за шырмы чулася парыпванне канапы. Калматы запалiў цыгарэту. Калi рудабароды жывапiсец выйшаў з-за шырмы, ягоны калега дапальваў ужо трэцюю цыгарэту.
- Ты што, увесь ром выжлукцiў?
- А ты думаў, я буду адно сядзець i слухаць, як вы маркiтуецеся?
- Можаш i ты схадзiць за шырму.
Калматы згасiў недапалак i пайшоў за шырму. Рудабароды ўзняў бутэльку "Havana Club" i паглядзеў на святло. На донцы сабралася грамаў дзесяць пятнаццаць. Мужчына вытрас рэшткi рому з рыльца проста ў рот.
- Толькi не ў мяне, - пачуўся з-за шырмы голас Натуршчыцы.
Рудабароды прыслухаўся, але ў майстэрнi было цiха. Тады ён устаў, саставiў тры крэслы ў шнур i лёг на iх. I тут цiшыню ўзарваў грукат. Рудабароды ўскочыў са свайго лежбiшча. Шырма ляжала на падлозе. Калматы стаяў на адной назе i нацягваў нагавiцы. Натуршчыца паднялася з канапы i закрычала:
- Гэты iдыёт усё вылiў мне ўсярэдзiну. Я ж сказала, што сягоння спускаць нельга. Скацiна кудлатая...
Калматы засмяяўся:
- Я ад тваёй пяшчоты забыў усё на свеце. I яшчэ я не прывык падманваць свае яйцаклеткi.
Калi жывапiсцы з Натуршчыцай стаялi на тралейбусным прыпынку, дык тая сказала:
- З вас 50 рублёў, па 25 з кожнага, на аборт.
Калматы склаў дулю i паднёс да сур'ёзнага твару Натуршчыцы. Тая размахнулася, каб ударыць нахабнiка па шчацэ, але рудабароды перахапiў агрэсiўную руку.
- Супакойся, заўтра прыйдзеш, i я дам грошы. Ты ж нас ведаеш i любiш. А ён перабраў.
Калматы жывапiсец адышоў на колькi крокаў i гучна сказаў:
- А ў Саскii не было складак тлушчу на спiне.
XXII. РАБАЎНIК
У Рабаўнiка было хобi - джаз. Ён збiраў фiрмовыя кружэлкi, наведваў канцэрты i нават меў свой уласны iнструмент. Калi да яго прыходзiла жаданне, дык Рабаўнiк браў саксафон, уяўляў сябе на белым цеплаходзе, што асветлены рознакаляровымi лямпачкамi плыве па начной Мiсiсiпi, i доўга натхнёна iмправiзаваў. Гадзiнамi Рабаўнiк мог заставацца сам-насам з каштоўным iнструментам i ўсяго толькi дзеля ўласнага задавальнення.
На сольны канцэрт амерыканскага джазмена трубача Рабаўнiк ездзiў у Маскву.
"Раз у жыццi можна пачуць i ўбачыць Бога", - падумалася Рабаўнiку, калi ён браў квiток на самалёт.
Пасля канцэрта Рабаўнiк палiў на ганку фiлармонii. Побач з iм палiлi дзве маладыя пiянiсткi.
- Ён - Бог! - цiха гаварыла адна. - Я ж не разумела джаз... А тут раптоўна для мяне адкрыўся новы свет. Трынаццаць гадоў я займалася музыкай, i кожны настаўнiк лiчыў за свой абавязак нагаварыць рознай дрэнi пра джаз. Але калi слухаеш Бога, усе настаўнiкi робяцца лiлiпутамi...
"Сапраўды, а чаму Бог не можа быць неграм? Чаму абавязкова добры стары дзед з доўгай барадою, а не тоўсты трубач?" - падумалася Рабаўнiку, i ён сказаў уголас:
- Цалкам з вамi згодны. Ён - Бог! I я не жартую.
Пiянiсткi пераглянулiся, i тая, што казала пра Бога, знiзаўшы вострымi плячыма, спыталася:
- А, зрэшты, хто вы такi?
- Я? - Рабаўнiк зразумеў, што цалкам не падрыхтаваны да размовы, i ледзь не назваў сваё сапраўднае iмя, - Раман, я - рэстарацыйны саксафанiст з Гомеля. Правiнцыял, якi мае толькi адну загану, люблю джаз...
Пiянiсткi, было вiдаць па тварах, страцiлi цiкаўнасць да асобы правiнцыяла, але на развiтанне адна з iх, што была ў зялёнай сукнi, вырашыла ўсё ж паставiць чорны крыж на выпадковым знаёмстве.
- Скажыце, а ў Гомелi ўсiм супрацоўнiкам рэстарацый выдаюць ангельскiя гарнiтуры цi толькi тым, што крадуць мяса?
Рабаўнiк зазлаваў, але выгляду не падаў:
- Прабачце за нясцiпласць, але на мне фiнскi гарнiтур, а не ангельскi. Мяса я, на жаль, не магу красцi, бо яно размяркоўваецца памiж кухарамi. Я краду, даруй мне Божа, толькi каньяк, i калi вы не супраць, дык у гатэлi "Расея" ў мяне засталася апошняя крадзеная бутэлька, якую можна выпiць за джазмена.
- А яшчэ аднаго аматара джаза з Гомеля ў вас няма? - спыталася пiянiстка ў чырвонай сукнi.
- З сабой няма, ён застаўся распрацоўваць тэму "Радыеактыўны блюз".
- Тады паехалi ў "Расею". Удзвюх мы як-небудзь з вамi справiмся.
"Паглядзiм", - падумаў помслiвы Рабаўнiк.
Досыць доўгае стаянне на таксовым прыпынку дазволiла яму перайграць сiтуацыю, i ў вынiку трыо аматараў джаза апынулася ў рэстарацыi "Прага". Пасля выпiтага каньяку пiянiсткi ледзь не ўгаварылi Рабаўнiка выйсцi на эстраду, пазычыць саксафон i сыграць "Радыеактыўны блюз".
- Калi будзеце так даставаць, дык я прадам свой фiнскi пiнжак, але ўгавару лабухаў iграць тры разы запар "Сабачы вальс", i ад канцэрта чорнага Бога не застанецца нi знаку, нi следу.
"Сабачы вальс" пiянiсткi слухаць не захацелi, затое пагадзiлiся ўзяць на вынас каньяк i шампанскае ды пагуляць па начной Маскве. Прагулянка, як i разлiчваў Рабаўнiк, скончылася танцамi на кватэры ў адной з пiянiстак. Танцавалi дзяўчаты выдатна.
"Трынаццаць гадоў адзаймайся музыкай, i пачуццё рытму выпрацуецца, хочаш ты таго цi не хочаш", - зазначыў для сябе Рабаўнiк.
Незаўважна для дзяўчат ён растоўк на кухнi дзве пiгулькi сонных лекаў i высыпаў у келiх пiянiсткi, што была ў чырвонай сукнi. Тая выпiла разам з усiмi за чорнага Бога i нават не заўважыла, што смак напою змянiўся. Рабаўнiк запрасiў яе на доўгi павольны танец.
- Спа-а-аць, - пiянiстка пазяхнула.
- Пайшлi, я правяду, - ён пацягнуў яе за руку.
- Не трэба, я сама, - сказала яна, але паслухмяна пайшла за Рабаўнiком у спачывальню.
- Рабi што заўгодна, толькi хутчэй. Я проста памiраю, так хачу спаць.
Па ўсiм Рабаўнiк зазначыў, што пачуццё рытму ў пiянiсткi не знiкае нават пасля каньяку, шампанскага i сонных лекаў.
Другая пiянiстка цiхамiрна спала, седзячы ў глыбокiм фатэлi.
Рабаўнiк падрыхтаваў на кухнi новы келiх з каньяком i сонным. План у яго быў даволi просты, але, каб здзейснiць, давялося аднаўляць сваю мужчынскую здатнасць з дапамогаю самага звычайнага масiравання. Калi чэлес меў станоўчы выгляд, Рабаўнiк пабудзiў пiянiстку, што заснула ў фатэлi. Яны нават не клалiся на кiлiм, Рабаўнiк здзяйсняў свой план, укленчыўшы каля фатэля.
Па ўсiм пiянiстка засталася задаволеная. Рабаўнiк прапанаваў выпiць, i яна праглынула сонны напой. Ён не пашкадаваў пяшчоты, каб дзяўчына хутчэй заснула.
Рабаўнiк запэўнiўся, што пiянiсткi спяць, прыняў душ, памыў посуд, старанна працёр усе паверхнi, дзе маглi застацца адбiткi ягоных музычных пальцаў, i пачаў педантычнае, але хуткае абследаванне кватэры. Ён пакiнуў абрабаванае жытло толькi тады, калi ў кiшэнях фiнскага гарнiтура ляжала каштоўнасцяў тысяч на дваццаць пяць. У гатэль "Расея" Рабаўнiк не паехаў, бо спынiўся ён у гатэлi "Украiна". Адтуль, вядома ж, разлiчыўшыся, ён даехаў на таксоўцы ў аэрапорт i праз колькi гадзiн быў у родным Менску.
Праз месяц Рабаўнiк даволi выгодна прадаў саксафон i калекцыю фiрмовых кружэлак, бо канчаткова пераканаўся, што з-за хобi - любовi да джаза - можна атрымаць дысквалiфiкацыю ў сваёй асноўнай гульнi - кватэрных рабаваннях.
Рабаўнiк клаў у кiшэню грошы за iнструмент, i яму падумалася, што Бог усё ж больш падобны да белабародага дзеда, чымся да потнага амерыканскага негра з трубою.
