КАРЦIНА ЧАЦВЁРТАЯ
Пiсклявы пацук i Мiкiта сядзяць на падлозе у левым баку сцэны. Гучыць трывожная музыка. Пачынаюць зiхацець рознакаляровыя лiхтарыкi.
МIКIТА: Што гэта?
ПIСКЛЯВЫ ПАЦУК: Сюды iдзе наш цар - Пацучын Пяты.
МIКIТА: Ёе таксама пацук?
ПIСКЛЯВЫ ПАЦУК: Ну вядома ж! А ты што - разлiчваў, што ў нас царом кот?
МIКIТА: Не... Я...
З-за правых кулiс з'яўляецца вельмi высокi пацук, якi трымае ў руках вялiзную сякеру.
ПIСКЛЯВЫ ПАЦУК: Гэта Доўгi - адзiн з ахоўнiкаў Пацучына Пятага.
ДОЎГI: Хто тут ёсць?! Дайце шлях цару пацукоў - Пацучыну Пятаму!
Услед за Доўгiм з'яўляецца Пацучын Пяты - вялiзны i вельмi тлусты пацук. У яго на галаве - царская карона, а за плечмi - царская мантыя.
ПIСКЛЯВЫ ПАЦУК: Гэта сам Пацучын Пяты.
За царом з'яўляецца вельмi маленькi пацук, таксама з сякерай у руках.
ПIСКЛЯВЫ ПАЦУК: Гэта Кароткi. Ён - самы маленькi пацук, якiх я толькi бачыў. Некаторыя, нават, распускалi плёткi, што ён не пацук, а мыш, але ўсё гэта - хлусня! Ён сапраўдны пацук.
ДОЎГI: Хто тут - адкажыце?!
Кароткi пераганяе цара i выстаўляе наперад сякеру.
КАРОТКI: Ну - каго пытаюць?! А то зараз на кавалкi разрубiм!
Пiсклявы пацук хуценька ўзнiмаецца з месца.
ПIСКЛЯВЫ ПАЦУК: Гэта я - Пiскля. Пi-пi-пi.
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: А з табой хто? Пi?
ПIСКЛЯВЫ ПАЦУК: Пi-пi. Гэта пацук з суседняга дома. З тога самага, дзе жыве Томiс. Ён, наогул, нейкi дурны - мабыць, атруцiўся пацучынай атрутай.
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Падвядзi яго да мяне - я жадаю лепш разгледзiць.
Пiсклявы пацук штурхае ў бок Мiкiту.
ПIСКЛЯВЫ ПАЦУК: Уставай хутчэй - Пацучын Пяты вельмi злуецца, калi яму даводзiцца чакаць.
Мiкiта ўзнiмаецца з падлогi i разам з пiсклявым пацуком падыходзе блiжэй да Пацучына Пятага. Ахоўнiкi перагароджваюць шлях, скрэслiўшы перад iмi сякеры.
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Дазваляю падыйсцi блiжэй - я жадаю больш уважлiва разгледзiць пацука з суседняга дома. Да таго ж, лiчу, што ён прыйшоў да нас не выпадкова. Лiчу, што гэта знак, таямнiчы знак, якi сведчыць, што хутка мы пераможам Томiса.
Ахова дае праход. Пiсклявы пацук i Мiкiта апынаюцца перад самым Пацучынам Пятым.
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Ну, дазваляю табе паведамiць, хто ты i адкуль тут з'явiўся. Пi-пi.
ПIСКЛЯВЫ ПАЦУК: Пi-пi-пi. Ён...
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Я ў цябе не пытаюся, так што пакуль памаўчы. Прэч адсюль - пастой там!
Высокi стражнiк хапае пiсклявага пацука за каўнер i цягне ў другi бок сцэны. Маленькi ахоўнiк сякерай паколвае яго нiжэй спiны. Пiсклявы пацук ад кожнага ўкола вiшчыць i высока падскоквае.
ПIСКЛЯВЫ ПАЦУК: Вой, што гэта?! Вой, прабачце! Пi-пi-пi! Вой, балюча!
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Ну ўсё - хопiць! Пакiньце яго - у мяне ад гэтага ляманта ўжо галава балiць! Маўчаць!
Вялiкi i маленькi ахоўнiкi па чарзе стукаюць бакавой паверхняй сякер па галаве пiскляваму пацуку, той валiцца на падлогу i навокал усталёўваецца цiшыня.
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Ну вось, нарэшце - цiшыня. Дык хто ты i адкуль сюды трапiў?
Мiкiта паварочваецца да гледачоў.
МIКIТА: Што рабiць?! Калi адкажу праўду, Пацучын Пяты нiколi не паверыць, ды яшчэ загадае, каб са мной зрабiлi тое ж самае, што з гэтым пiсклявым пацуком. Лепей буду хлусiць.
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Ну - я не чую адказу?!
Пiсклявы пацук узнiмае галаву з падлогi, абмацоўвае яе рукамi i крычыць.
ПIСКЛЯВЫ ПАЦУК: Ён атруцiўся атрутай для пацукоў!
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Ты iзноў?!
Ахоўнiкi iзноў стукаюць па чарзе бакавымi паверхнямi сякер па галаве пiскляваму пацуку i ён валiцца на падлогу, страцiўшы прытомнасць.
МIКIТА: Я - пацук Мiкiта. Я жыву ў доме, якi насупраць дзiцячага садка.
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Дык ты сапраўды з гэтага дома?
МIКIТА: Так - з гэтага.
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: А жудаснага Томiса бачыў?
МIКIТА: Бачыў.
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: А шлях да свайго дома добра ведаеш?
МIКIТА: Добра.
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Павядзеш маё войска, каб яно не заблукала.
Пiсклявы пацук iзноў узнiмае галаву i спрабуе нешта сказаць.
ПIСКЛЯВЫ ПАЦУК: Пi-пi.
Ахоўнiкi ўзнiмаюць сякеры над галавой, але Пацучын Пяты перапыняе iх жэстам.
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Хопiць глупствам займацца - загадваю збiраць войска! Я ўсё вырашыў - сёння наша войска выступае ў паход супраць жудаснага Томiса! Хопiць яму над намi здеквацца!
КАРЦIНА ПЯТАЯ
На сцэне - той жа склеп, але на iм - трыбуна са сцягам, на якiм намалявана пацучыная пыса. На трыбуне стаiць Пацучын Пяты. Па абодва бакi ад трыбуны - ахова з сякерамi. Крыху далей - войска, якое складаецца з Мiкiты, пiсклявага пацука, вельмi тлустага пацука (якi вельмi падобны па тлустасцi на самога Пацучына Пятага) i яшчэ аднаго пацука. Ва ўсiх чатырох пацукоў шчыты i дубiнкi. Чуецца грукат барабанаў. Пацучын Пяты ўзнiмае руку ўверх i ўсталёўваецца цiшыня.
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Салдаты! Пi-пi-пi! Сёння вы накiраваны маiм загадам у вялiкi паход - вам будзе трэба перамагчы нашага самага галоўнага ворага шэра-паласатага ката Томiса. Калi вы яго пераможыце, вы атрымаеце вялiкую падзяку ад мяне i ўзнагароду - два кавалкi сыру. Не... Адзiн кавалак сыру... Не... Ну, наогул, нешта атрымаеце! Лепей гэта будзе нечаканы сюрпрыз. Пi-пi.
ПIСКЛЯВЫ ПАЦУК: А калi не пераможам? Пi-пi.
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: А калi не пераможыце, то шэра-паласаты Томiс сажрэ вас. Вось i ўсё! Гы-гы-гы! Так што, пi-пi, прыйдзецца перамагаць. Да таго ж - з намi пацук Мiкiта - ён жыве ў тым жа доме, што i Томiс i пазнаёмiць нас з патаемным шляхам. Для таго, каб вы лепш выканалi мой загад, я вырашыў прызначыць генерала, якi будзе кiраваць войскам. Генералам будзе...
Зноў чуецца грукат барабанаў. Пацукi пачынаюць цягнуць уверх рукi i перакрыкваць адзiн аднаго.
ТЛУСТЫ: Дазвольце мне?!
ПIСКЛЯВЫ ПАЦУК: Я буду генералам! Я!
ПАЦУК З ГРУБЫМ ГОЛАСАМ: Пi-пi! Я!
Адзiн Мiкiта моўчкi стаiць i чакае, чым усё гэта скончыцца.
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Я прызначаю генералам Сур'ёзнага пацука!
ПАЦУК З ГРУБЫМ ГОЛАСАМ: Дзякуй за вялiкi давер!
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Усе на вайну! Адразу! Загадваю iсцi зараз! Пытаннi ёсць?
ПАЦУК З ГРУБЫМ ГОЛАСАМ: Дазвольце мне ўзяць сякеру ў аднаго з ахоўнiкаў. I шлем таксама - я ж генерал!
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Кароткi, аддай свой шлем. А вось сякеру браць нельга яна, магчыма, спатрэбiцца для маёй аховы.
Пацук з грубым голасам, якога прызначылi генералам, забiрае ў маленькага пацука-ахоўнiка шлем i гучна крычыць.
ПАЦУК-ГЕНЕРАЛ: Напра-ва! Напе-рад!
Першым iдзе Мiкiта, за iм - тлусты пацук, потым пiсклявы i апошнiм генерал. Пацучын Пяты незадаволена глядзiць на сваё войска.
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Стой!
ПАЦУК-ГЕНЕРАЛ: Стой!
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Трэба iнакш iсцi. Першым няхай iдзе Мiкiта, за iм Пiскля, пасля генерал i апошнiм - Тлусты.
ГЕНЕРАЛ: Але ж, калi Тлусты пойдзе апошнiм, ён можа закрыць нару i калi на нас кiнецца кот, у нас не будзе магчымасцi збегчы.
ПАЦУЧЫН ПЯТЫ: Вось i добра - не трэба, каб вы пра ўцёкi думалi. Трэба думаць пра перамогу. Сетку ўзялi?
ГЕНЕРАЛ: Узялi.
