Ужо і ключ выкінуў, за сценку рукой чапляюся. А яны, здаецца, не навальваюцца, а інтэлігентна так: “Лямбда табе, чалавечак!” Адчуваю, што і праўда - “лямбда”.
.Выпаўзаю на канец рада ўсё ж. Агледзеў падвал з тарца. А яны, лічы, паўсюль! Столь яшчэ не абляпілі, але і столь упрэла - значыцца, аблепяць! Прасочваюцца, як варожыя агенты ў нашыя тылы.
Ужо і адкрытыя дзверы бачу. А ў праёме хлопчык чатырохгадовы стаіць, ручкай махае і крычыць: “Т атка, ты дзе? Хадзі сюды!”
Які табе “татка”, дзіцё неразумнае? Уцякаць трэба з гэтага падвала, пакуль не позна! А ўпэўненасці, што не позна, няма.
Дабраўся я да дзвярэй, выпіхнуў хлопчыка на вуліцу, дзверы дошкай падпёр. Бабуля тая зноўку на мяне лаецца. Я ёй крычу: “Бяжы, старая, там - альгемоны!”
А яны з замочнай шчыліны паказваюцца і з усіх адтулін праціскваюцца. Ускінуў я хлопчыка на рукі: ён плача, я супакойваю. Бягу па тратуары, ногі чвякаюць у чобатах, якія абуў невядома калі. Хлюпотна пасля дажджу.
Гляджу, а яны і з суседняга падвала паўзуць.
І тут я зразумеў, што аварыя - ні пры чым: альгемоны ўзбунтаваліся, разбурылі нашы каналізацыйныя і воданапорныя канструкцыі ды пруць на горад. І ўцягваў гэты цякучы кісель каменьчыкі-пясчынкі і неяк нехлямяжа і ляніва іх ад сябе адкідваў, бы адплёўваў. І ведаю, што каб гэта днём адбывалася ці вільгаці меней на вуліцы было, то яны б і не высунуліся. І не сумняваюся, што ненадоўга хопіць імпэту гэтых стварэнняў мутадыйн^іх, і нічога яны людзям зрабіць не змогуць!
Але гэта - людзям. А мне з хлопчыкам?
І паўзлі па вільготнай траве і мокрым асфальце, аблеплівалі скаты аўтамабіляў, лаўкі і парэнчы пад’ездаў паўстанцы водных сетак, як бы даказвалі, што маюць права на больш годнае жыццё, і патрабавалі ад людзей рэалізацыі гэтага права.
Я ведаў, што світанак знішчыць іх, але да світанку было яшчэ так далёка! Я бег з хлопчыкам на руках, падскокваў і абыходзіў альгемонаў. Я хаваў сваю трывогу і стараўся супакоіць малога. А паўпразрыстыя, паўметровыя паўсферы, беспанцырныя слімакі, бязногія медузы выпаўзалі з будынкаў у наш бок, акружалі, але і пакідалі нейкае месца для наступнага кроку. Я паўтараў хлопчыку, што трэба выбрацца за горад, а там яны нас не дастануць. Хлопчык перастаў плакаць, нават пагладзіў мяне ручкай па галаве. І толькі час ад часу паўтараў: “Хачу дадому, хачу спаць!” “Добра-добра, маленькі, пацярпі, хутка-хутка!”
.Лёгка сказаць: “выбряттття за горад”. А калі да найбліжэйшай ускраіны пяць кіламетраў, а за ёй - прыгарад, такі ж водаканалізацыйнанасычаны?
Як толькі я замаруджваў хаду, альгемоны пачыналі аблытвадь мае ногі сваёй жэлепадобнай масай, спрабавалі спыніць. Я стараўся абыходзіць месцы буйных і густых кямунікяцый, справядліва мяркуючы, што там іх болей.
.У зялёным масіве загараднага парку альгемонаў амаль не было. Я прысеў на лаўку, зняў куртку, захінуў у яе хлопчыка. Ён, стомлены, паклаў мне на плячо сваю пушысценькую галоўку і задрамаў. Дрымота падкяділа і да мяне. Пах валасоў хлопчыка выклікаў міжвольныя ўспаміны далёкага дзяцінства. Магчыма, гэта быў пах валасоў малодшага брата, якога я рана і недарэчна страціў.
Але было зябка. Энергія цеплыні, якую я атрымаў ад хады, вытхнулася. Напала нейкая дрыготка - спачатку агідна калаціла, пасля нервова штурхала.
Заружавела неба. Сырая трава дымілася туманам - кампрамісам цеплыні і вільгаці.
І тут зноў паказаліся альгемоны: бліскучымі кроплямі ў малацэ туману яны падкрадваліся да нас.
Не, зараз я ўспрыняў гэта спакойна: сонца знішчыць іх. І да гэтага марудныя і непаваротлівыя, яны рабіліся млявымі і хутчэй па інерцыі, чым утрапёна, працягвалі свой паход.
Пачало світаць. Альгемон, які быў амаль каля маёй нагі, сумна зірнуў на мяне і адпоўз пад цень лаўкі. Мятая паўсфера яго цела памутнела і пачала расплывацца.
Промні сонца разбудзілі хлопчыка. “Усё скончана, - сказаў я. - Яны паміраюць. Хадзем, я завяду цябе да бацькі”.
Я ўзяў яго за руку, і мы пайшлі па сцежцы. Альгемоны, якія раней цяклі адзінай кісельнай масай, цяпер распаўзаліся адзін ад аднаго ў вільготныя і цяністыя месцы. “Мы не баімся смерці і не шукаем паратунку ад яе, - як бы казалі яны. - Але да яе трэба падрыхтавацца. І кожны павінен зрабіць гэта паасобку’. Некаторыя ўжо дыміліся, пасля расцякаліся на кроплі, якія ператвараліся ў бурбалкі, што лопаліся і пакідалі на траве слізкае празрыстае павуцінне.
Што далей? Вы, напэўна, зразумелі. Падхапіў двухбаковую пнеўманію: не жартачкі - усю ноч пад дажджом бегаў! Бацька хлопчыка, назола такая, падаў на мяне ў суд, але судова- медыцынская экспертыза кваліфікавала мяне як “недзеяздольнага на м о мант здзяй сне ння”.
Урач лічыць, што ў мяне белая гарачка, дэлірыум трэменс. А што мне ваш гексенал, калі я два гады, як піць кінуў! Нават закадзіраваўся для падстрахоўкі. Раней, здаралася, закладваў. Такі ў нас народ - разлічыцца спіртным ім зручней. Тым больш, самі часам не ведаем, за якую работу грошы браць, а якую так рабіць. Вось, бывае, і скатваемся. Хоць, магчыма, гэта посталкагольны сіндром. На выпіўку пост - вось і сіндром. Ну, гэта жартачкі, проста яны нічога не разумеюць.
Урач пераконвае мяне ў тым, што раз ніхто нічога не бачыў, дык і мне здалося. А каму там іх, альгемонаў, бачыць было? Аварыйшчыкам нашым п’яным, бабульцы падслепаватай ды мужыку таму, што бульбу сваю выратявядь спря6явяў, а як сына згубіў, то і ўвогуле звар’яцеў? Добра, што дошку адбіў, сам на прастору вырваўся. Хлопчык, вядома, бачыў і расказаў ім, але хто яго, маленькага, у разлік возьме?
Праўда, магчыма, я і на самай справе бачу і адчуваю не так, як іншыя. Гэтая мая думка даспадобы ўрачу. Напэўна, у яго ёсць нейкія варыянты, каб праз яе мяне абразуміць. Тут мы з ім салідарныя. Не ў тым сэнсе, каб я альгемонаў з галавы выкінуў, а ў значна шырэйшым. А мне даспадобы яго выказванне: “Без такіх, як ты, свет не быў бы разнастайным”.
.А калі не такі, як усе - значыцца, дэфект, адхіленне. І лячыць гэта трэба - наколькі чалавечага розуму хопіць, выкараняць. Ці хоць бы хаваць унутры сябе. Але ж звычайны верабейка свет успрымае ва ультрачырвоным д^іяпазоне - і яго ніхто не лечыць! Дэльфіны і кажаны ультрагукам размаўляюць - не пачуеш, але прыборы паказваюць.
.Можа, і да мяне які-небудзь прыбор трэба падключыць дзеля навуковай мэты? Датчыкі - на скроні, і ўсе ўбачаць на экране тое, што я бачу вачыма?
А з альгемонамі ўсё ж нячэсна чалавек абыходзідца. Навошта хлоркай іх труціць? Можа, лепш селекдыяніравай;ь такую пароду альгемонаў, якая будзе ачышчядь нам ваду?
Бесцырымонны і нахабны чалавек, “цар Прыроды”! Гадуе толькі тое, што яму даспадобы! А знішчае - не вымераеш! Львы ў Англіі вадзіліся - інакш адкуль на гербах? Туры зямлю нашу тапталі - не каўказскія зубрыкі! Дзе амерыканскія бізоны? А як статак сланоў па афрыканскай саванне прабягаў? Зямля дрыжала. Нішчылі, як маглі! На тураў - “княжацкія паляванні”, на сланоў - ліцэнзія: па сотні на ствол. Чырвоную Кнігу прыдумалі сабе на ўдеху! Тры чвэрці - раслінкі, якіх, каб і пагартаў тую кнігу з малюнкамі, не пазнаеш, і якія адкуль толькі возьмудца, як нас не стане.
А чаму б не пабудаваць для братоў нашых каналізацыйных басейны? Зразумела, што не карпы - есці іх не будзеш. І не залатыя рыбкі - ад захаплення дых не пяройме. Але гэта для чалавека яны непрыгожыя і паходжанне ў іх нячыстае. А ў Прыроды ўсе дзеці роўныя. Камусьці і на жаб агідна глядзець, а яны без вашага дазволу ўжо тры мільярды гадоў па Зямлі скачудь. Да таго ж альгемоны - разумныя і бяскрыўдныя істоты, сам пераканаўся, хоць і страху на мяне нагналі. І зноў жа: калі ім волі не даць, яны і сапраўднымі ворагамі чалавецтва зробяцца! У іх прагрэс больш інтэнсіўна ідзе, чым у нас.
Добра, мне яшчэ пару тыдняў пакантавацца на казённых харчах - і дадому. Прыслала Мамка, Лара Пятроўна, учора дэлегацыю з боханам хлеба, блокам цыгарэт без фільтра і процьмай жыццёвых парад, сусветнымі праблемамі перада мной узведзеных. Астатнюю датацыю на наведванне прап^ць, вядома, з чыстым сумленнем.
Куды пайсці, куды падацца? У родны ЖЭС не сунешся: мяне цяпер людзі жахацца будудь і дзяцей мной палохаць. Можа, уладкуюся куды-небудзь дворнікам. Ці вартаўніком на звалку.
А вы ведаеце, што на старых сметніках водзяцца метафоды? І яны даўно ўжо стварылі свае цывілізацыі.
ПРАШУ РАЗАБРАЦЦА...
ФАНТ АЗІЯ-ДАСЬЕ
Ва ўстойлівасці, у каранях наша моц, нават калі яна грэбліва называецца “каровінай”. Калі карані падгнілі ці знішчаны злой сілай, што патрабаваць ад кроны? Шторабіць, калі ўсёжыццё бачыў адно, чуў другое, думаў трэцяе, гаварыў чацвёртае, разлічваў на пятае? Не верыць нікому? І так не верым. А калі няма за што зачапіцца, а хістанула так, што самому не ўтрымацца?
Аўтар
Начальніку ГПАП №143 Першамайскагар-на г. Мінска грамадзяніна Салаўёва М. К., які пражывае па вул. Чапаева, 23-89
ЗАЯВА.
Прашу Вас прыняць меры для аховы майго спакою, а магчыма, і жыцця. На працягу апошняга тыдня я назіраю з-за штораў маёй кватэры за нейкім падазроным тыпам, які ў сваю чаргу сочыць за маёй кватэрай і за мной.
