39
Як я праслаўлю вартасцi твае, Калi адна iстота мы з табою, I пахвала для часткi аднае Прыдацца можа самапахвальбою?
Нам паасобна трэба жыць затым, Не называць адзiнствам дружбу нашу. Тады, ў разлуцы, будзе ўсё тваiм, Што пра цябе мая любоў нi скажа.
Гарчэй за ўсё, разлука, ты ў жыццi! Але даюць лятункi нам збавенне, Каб асалоду мы маглi знайсцi I ашукаць самотныя iмгненнi.
Разлука надвая нам дзелiць сэрца, Каб лепш хвалiць таго, хто застаецца.
40
Вазьмi любоў, любiмы мой, вазьмi! Цi будзеш толькi, ўзяўшы, багацей? Любоў, мой любы, знаная людзьмi, Твая i так уся была раней.
Калi любоў, любiмы, ўся твая, Цi вiнавачу я цябе на тым? Дакор адзiн, мой любы, маю я, Што пагардзiў каханнем ты маiм.
Цудоўны злодзей! Грэх дарую твой, I нават той, што скрыўдзiў жабрака. Але любовi крыўды, любы мой, Для нас цяжэй, чым ворага рука.
Любоў маю прашу я аб адным: - Забi, ды ворагам не будзь маiм!
41
Калi мне ў сэрцы месца не стае, А захапленне змусту прынясе, I маладосць i прыгажосць твае Даруюць дробныя пахiбы ўсе.
Спакуса ходзiць за табою ўслед, За пекнатой прываблiвай тваёй. А перад ласкай змуслiвых кабет Устоiць сын кабецiны якой?
Але, на жаль, юнацкi твой запал, Але, на жаль, юнацкi твой iмпэт Прыязнi нашай лiтасцi не даў, А двойчы пакрышыў яе ушчэнт:
Заплямiў здрадаю душу сваю I спадабанку спакусiў маю.
42
Мой жаль не ў тым, што ты уладаеш ёй, Хоць я, прызнацца, сам люблю яе, А што яна ўладарыць над табой, Разбiўшы нас, вось гэта жаль дае!
Я ўсё ж, гарэзнiкi, прабачу вас: Яе ты любiш, бо любiў мяне, Яна ж, праводзячы з табою час, Выказвае замiлаванне мне.
Яе губляю - ты знаходцы рад, Цябе - дарунак для яе такi ж. А сам, пасля маiх падвойных страт, Я змушаны падняць нялёгкi крыж.
Ёсць тут i радасць: ты - адно са мной, Дык толькi я любiмы ёй самой.
43
Прыемна мне, калi заплюшчу вочы, Бо што б удзень пабачылi яны? Цудоўны вобраз твой скрозь цемру ночы Мне зiхатлiвыя прыносяць сны.
Калi твой сцень i ноч перамагае, Святлом барвовым разганяе змрок, Дык як жа ўдзень краса свяцiла б тая, Твой яснавейны, прамянiсты зрок?
Якiм бы дзень прыгожым стаў раптоўна, Каб ты з'явiлася ў сваёй красе, Калi адзiн твой толькi сцень цудоўны Такую слодыч для мяне нясе!
Мне без цябе i дзень - як ноч глухая, З табою ж ноч - як ясны дзень бывае.
44
Каб думкай стала плоць мая калi, Яе тады б адлегласць не спынiла, I да цябе, ў далёкi край зямлi, Яна б мяне сваёй аднесла сiлай.
Мне абыякава было б зусiм, Дзе я стаю i дзе ты ў гэтым часе. У небе ясным, над усiм зямным Я думкай борздай да цябе б iмчаўся.
Ды не пазбыцца мне сваёй журбы, Нiяк мне думка не раскрые крылляў. Пакуль, як створаны з зямлi й вады, Я не магу сягнуць праз безлiч мiляў.
Зямля дае павольнасць у хадзе, Вада слязамi горкiмi iдзе.
45
Агонь з паветрам - розныя стыхii: У першай - палкасць, думка у другой. Яны лятуць, нястрымныя такiя, У непарушнай еднасцi сваёй.
Калi яны, як пасланцы кахання, К табе кiруюць вольны свой палёт, Зямлi й вады наступiць панаванне, А ў iм так многа смутку i турбот.
Сумую я аж да тае часiны, Пакуль пасольства прыляцiць назад I скажа мне, што любы мой адзiны Жывы, здаровы, прывiтанням рад.
Якое шчасце! Але без адкладу Зноў мкнуць яны табе маю спагаду.
46
У воч i сэрца вечная вайна: Не падзялiлi ўлады над табой. I тая i другая старана Тваёю захапляюцца красой.
Гаворыць сэрца, што жывеш ты ў iм I ў тайнiку схаваны там на дно. А вочы кажуць, што ў святле сваiм Адлюстравалi вобраз твой даўно.
Каб скончыць спрэчку, склiканы быў суд. Паселi суддзi - думкi - ля стала. Каму належыць што, - сказаў прысуд, А ў iм развага мудрая была:
- Над сэрцам - сэрца будзе уладар, Знадворнасць - вочам дастанецца ў дар.
47
У сэрца i вачэй умова ёсць Дапамагаць заўжды адно другому, Калi твая прывабiць прыгажосць, А ў сэрца млявая прыходзiць стома.
Як вочы намiлуюцца красой, Яны даюць i сэрцу наглядзецца. А вочам асалодаю сваёй Дае усмак нацешыцца i сэрца.
Цi так, цi накш - а ўсё ж ткi ты пры мне I летуценнямi, i сам сабою. Далей маiх ты думак не сягнеш, Я з iмi заўсягды, яны - з табою.
Заснеш - твой вобраз з'явiцца у сне, Абудзiць думкi, сэрца схамяне.
48
Як пiльна я, выходзячы ў дарогу, Паабмыкаў драбнiцы ўсе свае, Каб захаваць ад злоснiка лiхога I скарыстаць пасля да аднае.
Цябе ж, мой скарб найдаражэйшы самы, Што за усе багаццi мне мiлей, Мая ты радасць i журба таксама, Украсцi можа першы лiхадзей.
Нi ў якiх сховах не замкнуў цябе я, Апроч таго, ў якiм цябе няма. Схоў - сэрца шчырае, куды з надзеяй Прыйсцi i выйсцi можаш ты сама.
Але, баюся, быўшы нават праўдай, Табой спакушаны цябе украў бы.
49
У часе тым, - каб лепш ён не прыйшоў! Калi асудзiш ты мае заганы I, спанявераны ў сваю любоў, Мяне пазбавiш жаднае пашаны;
Калi мiнеш, нiбы чужы, мяне, Ледзь кiнуўшы сваiм паглядам светлым, I след кахання больш не мiльгане Ў тваiм аблiччы зiмным, хоць i ветлым,
Няхай мне горна будзе аднаму Ў свядомасцi, што я цябе не варты. Супроць сябе руку я паднiму За праўду тую, што табою ўзнята.
Калi я права на каханне страцiў, Павiнен з тым пазбыцца ўсiх багаццяў.
50
Як цяжка падарожнiчаць, калi Не дакляруе радасцi мне гэта. I колькi б так я нi праехаў мiль, Мяне ад шчасця аддаляе мэта.
Мой конь, стамiўшыся маёй бядой, Iдзе павольна, ледзьве суне ногi, Нiбыта чуе, што перада мной Няма нiчога, апрача трывогi.
На шпоры нават не зважае ён, А часам толькi уздыхне ад гора. Мне больш балюча слухаць конскi стогн, Чымся яму прымаць удары шпораў.
Далей яшчэ цяжэй ад горкiх дум: Пакiнуў радасць, а шукаю сум.
51
Прабачыў я маркотнага каня. Каню павольнасць дараваў яго. Бо сапраўды навошта мне гання, Калi ад друга еду я свайго?
Але якi пачуе ён дакор, Калi вяртацца будзе так у двор?! Хоць засядланым быў бы сам вiхор, I той пазнаў бы смак сталёвых шпор!
Найлепшы конь жаданню не раўня. Яно з любовi выткана самой. Ляцiць жаданне з лёгкасцю агня I скажа клячы памаўзлiвай той:
- Не можаш ты, каб i хацеў, хутчэй, А я - на крыллi паляту далей!
52
Як багатыр з ключом сваiм цудоўным, Я хоць калi магу дастаць свой скарб. Але ў каханнi сквапнасць рызыкоўна, Бо асалоду прытупiць магла б.
Не кожны дзень у нас бывае свята, Таму яно i дорага для нас. Мiж самацветаў на святочных шатах Найпрыгажэй нам зiхацiць алмаз.
Няхай i час цябе ў сваёй скарбнiцы, Як самацвет, пiльнуе ад вачэй. На нашым свяце будзе прамянiцца Твая краса мiлей i яскравей.
Якую слодыч прынясе спатканне За хваляваннем палкага чакання!
53
Скажы, якой стыхii ты стварэнне? Адзiн жа цень у кожнага з людзей, А за табою адлюстроўкаў-ценяў, Дзiвосных вобразаў мiльён iдзе.
Адонiс быў для хараства узорам. Перад тваiм - адбiтак ён слабы. З красой Гелены параўнаць не сорам Красу тваю у нашыя гады.
Вясеннi дзень i восенi ўсе плёны Адлюстраваны ў вобразе тваiм: Як дзень жнiва, ты шчодрасцямi поўны I хараством убраны веснавым.
Твая ёсць частачка ва ўсiм прыгожым, Але з чым сэрца параўнаць мы можам?
54
Аздобленая праўдай прыгажосць Нiчога роўнага не мае ў свеце. Ў цудоўных ружах водар дзiўны ёсць, Якi жыве у пурпуровым цвеце.
У квет атрутных зiхацення шмат I водар да ружовага падобны. Яны прывабiць могуць наш пагляд, Калi вясной раскрыюцца бутоны.
Няма з iх цвету радасцi для нас, Атрутай адцвiтанне iх спавiта. А калi ружам вянуць прыйдзе час, Iх душы ў водар будуць пералiты.
Калi ж, юнацтва, вянуць ты пачнеш, Пералiю тваю ўсю праўду ў верш!
55
Нiякi мармур царскiх пахаванняў Не будзе трывалей, чым гэты верш. Калi ўсе плiты скрышацца дазвання, У iм будзеш жыць, як i цяпер жывеш.
Калi знiшчальныя паваляць войны Ўсе статуi, разбураць камянi, Жывое слова пройдзе супакойна У час наступны праз усе агнi.
Ты не паддана нi уладзе смерцi, Нi забыццю, што йдзе за ёй услед. Не здолеюць нi выкраслiць, нi сцерцi Твайго iмя, пакуль iснуе свет.
I так жывi ў людскiх прыхiльных сэрцах, Пакуль на свеце судны дзень пачнецца.
56
Устань, любоў мая! Устань, любоў! Цi ж ты слабей, тупей сваiх жаданняў? Навек не наясiся. Заўтра зноў Для нас усiх патрэбна сiлкаванне.
Цяпер ты задаволена. Твае Заплюшчваюцца вочы з асалоды. А новы дзень спакою не дае: Агонь не згас, палае, як заўсёды.
Каб гэты мiг для нас быў даражэй, Няхай разлука стане акiянам I дасць хоць прамянiстасцю вачэй Цераз яго спаткацца закаханым.
Калi разлука як зiма на сэрцы, Дык утрая мiлей з вясной сустрэцца.
57
Твой верны раб, аж покуль дзень мiне, Вартую пiльна ўсе твае жаданнi. Як да сябе паклiчаш ты мяне, Тады мой час шчаслiвы i настане.
Марудны час не праклiнаю я, Ягоную хаду сачу упарта. Гарчэй тады бывае мне ўдвая, Калi тваё пачую я: "Да заўтра!"
Нi словам я, нi думкаю сваёй Не запытаюся, ўладарка, дзе ты. Зайздрошчу тым, хто дзелiць час з табой, Яны - шчаслiвыя абранцы свету.
Любоў бязглузда i ў жыццi тваiм Не можа бачыць дрэннага зусiм.
58
Хай крые бог, што рабства мне паслаў. Каб я хоць думкай запытаўся нават, Як час праводзiш ты. Я - твой васал. Чакаць загадаў - вось мая ўся справа.
Нiбы табой зняволены ў турму, З табой разлучаны, з'яднаны з горам, Пакорны знаку кожнаму твайму, Не папракну цябе сваiм дакорам.
