Генадзь АЎЛАСЕНКА
ЗАБОЙСТВЫ, ЯКІХ НЕ БЫЛО...
Ноччу мяне пабудзіў тэлефонны званок. Прычым, тэлефанавалі на звычайны апарат, што стаяў на палічцы ў пярэдняй і мною амаль не выкарыстоўваўся.
Шчыра кажучы, я і па мабільніку рэдка размаўляю, ды і з кім размаўляць? Са сваімі можна пагутарыць і без дапамогі ўсёй гэтай апаратуры... А сярод звычайных людзей сяброў у мяне не так і шмат. І яшчэ менш сябровак...
Але цяпер мне тэлефанавала сяброўка. І менавіта са звычайных людзей. Яшчэ нават не расплюшчыўшы вачэй, я зразумела: з ёй штосьці здарылася.
Сяброўку звалі Верай (я заўсёды называла яе Веркай), і апошнія пяць школьных гадоў мы праседзелі з ёй за адной партай. Потым, праўда, шляхі нашы разышліся кардынальна, і сустракаліся мы зрэдку. Гэта былі, у асноўным, зусім выпадковыя і кароткія сустрэчы: на вуліцы, у краме... Аднойчы нават на выставе сучаснага мастацтва. Дзякуючы гэтым сустрэчам, я ведала, што Верка адразу ж пасля заканчэння школы нейкім чынам схітрылася паступіць у педагагічны ўніверсітэт (гэта з яе адзнакамі?!), але ўсяго праз паўгода яго пакінула па прычыне поўнага расчаравання ў будучай сваёй прафесіі. Менавіта так яна мне паведаміла. А я адразу ж зразумела, што Верка заваліла першую сесію ды яшчэ з такім аглушальным трэскам, што ні пра якую далейшую вучобу гутаркі і быць не магло...
Заваліла і заваліла, ні яна першая, ні яна апошняя... Справа, як кажуць, жыццёвая. Як і няўдалы шлюб Веркі, які, праўда, пратрымаўся дзесьці каля года. Так што цяпер сяброўка мая была зноў абсалютна свабоднай і незалежнай (як сцвярджала яна сама) і працавала адказнай сакратаркай у нейкай камерцыйнай фірме... А заробак — пазайздросціш!
Гэта былі самыя апошнія звесткі, і паведаміла мне іх Верка падчас нядаўняй і, як заўсёды, выпадковай сустрэчы. Тады ж яна (у які раз ужо!) запісала на вузенькай сваёй далоні мой адрас і нумары тэлефонаў, паабяцаўшы рэгулярна тэлефанаваць і нават забягаць па магчымасці. Але ні званкоў, ні асабістых наведванняў я ад Веркі так і не дачакалася.І вось цяпер гэты неспадзяваны начны званок.
Не ўстаючы з ложка, я ўзяла трубку. Дакладней, трубка сама ўзвілася ў паветра, там, у пярэдняй...
— Ксюшка, ты?! — выгукнула трубка дрыжачым Верчыным голасам. — Ты дома?
Ідыёцкае пытанне, бо як магла я сярод ночы адказваць па звычайным тэлефоне, калі б сама не знаходзілася непадалёк?
Калі шчыра, я лёгка магла б гэта зрабіць нават з джунгляў якой-небудзь Гвінеі, але адкуль Верцы ведаць пра такія звышасаблівасці майго арганізма.
— А што здарылася? — асцярожна пацікавілася я. — Штосьці сур’ёзнае?
Замест адказу трубка выдала такія істэрычныя ўсхліпы, якіх я нават ад Веркі не
чакала, хоць вочы ў яе заўсёды былі на мокрым месцы.
— А можна, я прыйду да цябе цяпер?! — захлынаючыся слязьмі, змагла, нарэшце, вымавіць Верка. І я адчула раптам, як таропка ідзе (амаль бяжыць) мая школьная сяброўка па цёмных начных вуліцах горада, ды выгляд мае яшчэ той: цёплае, амаль зімовае паліто на плячах (а пад ім — амаль нічога!), на нагах — пляжныя гумавыя сандалеты . У давяршэнне — калматая галава, «упрыгожаная» аранжавымі бігудзямі. — Можна? Бо я ўжо. я ўжо іду!
— Давай! — з неахвотай пакідаючы цёплыя абдоймы ложка, буркнула я. — Адрас хоць памятаеш?
***
На ўсялякі выпадак я тэрмінова даслала Верцы кароткі імпульс-напамін пра дакладныя каардынаты майго месцазнаходжання, прасачыла, каб гэтую зарумзаную дурнічку ніхто не пакрыўдзіў на бязлюдных начных вуліцах. А потым, калі мая былая аднакласніца, горка і безнадзейна ўсхліпваючы, узнімалася па лесвіцы, я асцярожненька дакранулася да самага верхняга слоя яе памяці.
Тое, што адбылося гэтай ноччу ў кватэры маёй школьнай сяброўкі, не было проста нядобрым. Яно было жудасным!
Забойства, і нават трайное, бо менавіта такая колькасць нябожчыкаў знаходзілася цяпер у Верчынай аднапакаёўцы. І ўсе трое (здаравенныя мужыкі!) былі забіты вытанчана і жорстка: адзін, чамусьці распрануты да пояса, атрымаў такі моцны ўдар па патыліцы сталёвым малаточкам для адбіўкі мяса, што сканаў амаль імгненна, нават не паспеўшы зразумець, што з ім адбылося.
Смерць другога мужчыны не была такой хуткай: шаўковым паяском ад халата яго душылі хвіліны дзве-тры, а то і болей. Небарака нават спрабаваў аказаць супраціўленне свайму забойцу: сутаргава сціснутыя пальцы абедзвюх рук былі засунуты пад паясок.
Самымі жудаснымі і незразумелымі з’яўляліся абставіны смерці трэцяга мужчыны, дарэчы, старэйшага з іх траіх...
Яму, моцна скруціўшы скотчам рукі і ногі, насунулі на галаву поліэтыленавы пакет. Паміраў ён куды больш пакутліва, чым іншыя...
— Я іх забіла! — зачыніўшы дзверы, закрычала праз слёзы Верка. — Я іх усіх забіла, уяўляеш?! Не ведаю, што са мной такое сталася... Я не хацела... я нібыта сама не свая была!
У стане афекту, значыцца. Што ж, бывае... Дапамагчы я, зразумела ж, магла. Магла «перакінуць» гэтых нябожчыкаў куды-небудзь далей, за тысячу кіламетраў ад Верчынай кватэры. Ці, наогул, рыспыліць іх на асобныя атамы і малекулы. А потым крыху змяніць памяць апошніх часоў у Верчынай галаве, дакладней, падкарэкціраваць так, каб Верка, прачнуўшыся раніцай, ні пра што не памятала.
Вось толькі я ні ў якім разе не магла дазволіць сабе зрабіць такое!
Мы не можам ні прадухіляць забойствы, ні змяняць іх наступствы... Гэта нам катэгарычна забаронена. Забіваць мы, праўда, маем права, ды толькі і тут ёсць пэўныя абмежаванні.
Верка, здаецца, і сама зразумела, што дарэмна на штосьці спадзявалася, так спяшаючыся да мяне сярод ночы. Яна тужліва ўздыхнула і з яшчэ большым сумам зірнула мне ў вочы.
— Дарэмна я да цябе прыйшла... Не трэба было. — павольна прашаптала яна. — Мне б у міліцыю адразу ж, а я. Цяпер яшчэ і цябе ўблытаю ў гэтую гісторыю...
Бач ты, пра што ў першую чаргу клапоціцца! Каб у мяне праз яе не было ніякіх непрыемнасцей...
Яна добрая, Верка, і заўсёды была добрай, колькі яе памятаю. Ні ў якой просьбе нікому не адмовіць, апошнім без усялякага шкадавання нават з малазнаёмым падзеліцца. І вось цяпер гэтае трайное забойства. Не разумею, што на яе найшло такое?
А Верка цяжка, бы асуджаная, уздыхнула і ўжо накіравалася да дзвярэй.
— Стой! — неяк само па сабе вырвалася ў мяне. — Пачакай!
Уздрыгнуўшы, Верка спынілася і павярнулася да мяне. І такая надзея на цуд
свяцілася ў яе зацкаваным позірку, што я, махнуўшы рукой на ўсе абмежаванні і забароны, вырашыла дапамагчы. Яшчэ, праўда, не ведаючы, якім чынам...
— Пачакай з міліцыяй, — паўтарыла я і, падышоўшы да Веркі ўшчыльную, узяла яе за руку. — Табе супакоіцца трэба.
— Супакоіцца? — выхапіўшы руку, Верка істэрычна рассмяялася. — Можа, яшчэ і паспаць?
— Зусім неблагая думка!
І, усміхнуўшыся, я даслала Верцы адзін кароценькі імпульс. Усяго толькі адзін. І Верка адразу ж заснула. Вось так, стоячы каля ўваходных дзвярэй.
Праводзіўшы яе да ложка, я нейкі час моўчкі сядзела побач, уважліва разглядаючы зарумзаны, але нават цяпер такі прывабны тварык сяброўкі. Потым, нахіліўшыся, асцярожна дакранулася кончыкамі пальцаў да яе скроняў.
Дык вось як і чаму ўсё гэта адбылося!
Фірма, працай у якой так ганарылася Верка, не з’яўлялася гандлёвай. Дакладней, гандаль прамысловымі і іншымі таварамі служыў уладальніку фірмы прыкрыццем для вядзення іншых, куды больш прыбытковых спраў. У асноўным, гэта былі рэкет і наркотыкі, але пастаўка «жаночага тавару» за мяжу таксама вялася з вялікім размахам.
Спраўна выконваючы абавязкі сакратаркі, бедная Верка і не здагадвалася, што ўсе наіўныя дурнічкі, якія «вяліся» на гэтую пасаду, рана ці позна аказваліся ў бардэлях Германіі альбо Турцыі: хтосьці ехаў добраахвотна, падмануты казачнымі перспектывамі, але ў асноўным дзяўчат вывозілі гвалтоўна і не было ніякай надзеі хоць калі-небудзь вярнуцца дадому. А перад вывазам шэф любіў асабіста правяраць «экспартны матэрыял» на прафесійную, так сказаць, прыдатнасць...
Так што далейшы лёс Веркі быў вырашаны без яе ўдзелу і згоды, а пратрымалася яна аж тры месяцы на сваёй часовай пасадзе толькі таму, што гаспадар фірмы ніяк не мог знайсці ёй замену. Учора замена была знойдзена, так што.
Яны заявіліся да Веркі позна вечарам: сам шэф і двое бандытаў-целаахоўнікаў. Не западозрыўшы нічога кепскага, Верка, якая ўжо прыняла ванну і «ўпрыгожыла» галаву бігудзямі, даверліва адчыніла дзверы начальству.
Далей Верчыны ўспаміны зрабіліся нейкімі сумбурнымі і скамечанымі. Вось яна стаіць перад шэфам і сарамліва спрабуе зашпіліць на грудзях старэнькі халацік. У гэты момант адзін з целаахоўнікаў нечакана зрывае яго з Веркі і яна застаецца перад трыма пажадлівымі мярзотнікамі ў адных толькі вузенькіх майтках. Затым дзяўчыну валяць на падлогу, адначасова з гэтым здзекліва тлумачачы ёй усё тое, што цяпер адбудзецца, а таксама далейшы яе лёс і перспектывы.
А потым...
