- Дзе вы так доўга былi? - пацiкавiлася Зоська.
- Па справах, - адказаў Рыгор. - У кожнага на гэтай зямлi свае справы. I трэба прытрымлiвацца таго, што табе паказана на руцэ. Свой лёс i на канi не аб'едзеш!
Ён падышоў i ўзяў руку Зоськi. Уважлiва паглядзеў на яе i прамовiў:
- Лiнiя розуму на правай руцэ, як даў табе Бог, а на левай, як ёсць цяпер. Лiнiя розуму на левай руцэ iдзе ўнiз да стыку з Месяцам. Ты з-за любоўных iнтрыг можаш страцiць кар'еру. Такая ж рука i ў Галi Аўдоццiнай, яна ўсё каханне шукае, а ў яе ж лiнiя сэрца выходзiць з рукi, памiж пальцаў: указальным i сярэднiм. I ў цябе выходзiць. Тут ужо як нi круцiся, а ў каханнi вам не пашанцуе, хоць дзесяць разоў замуж выходзь. Галю я перасцярагаў, не паслухалася. А ты не будзь дурнiцаю, не шукай кахання, не думай пра замужжа, а рабi кар'еру. Зараз у цябе сяброўства з Алесем. Сяброўства вышэй кахання. Даражы гэтым. Паступай разам з iм туды, куды i ён, цi блiзка ля таго, каб быць разам у моры. У цябе будзе цiкавае жыццё!
Ён крыху памаўчаў, усмiхнуўся i дадаў:
- Ведаю, ты да Гайвы раўнуеш. Вось яна пустая i бесталковая, але яе чакае цудоўны шлюб: багаты i шчаслiвы. Не бойся, не з Алесем...
- А чаму так Бог не роўна дзелiць? - раззлавалася Зоська. - Гайве дык шлюб, а мне - без шлюба i кахання, толькi кар'ера! Што, Гайва чымсьцi выслужылася перад Богам?
- Нельга так гаварыць, - закiваў галавою Рыгор. - Усе вы прыйшлi на зямлю з мiнулага жыцця, i на вашых далонях напiсаны ваш лёс у гэтым жыццi. Пэўна, саграшылi ў нечым, вось i другi раз нарадзiлiся, каб выправiцца... Табе не дзiўна, чаму Соф'я так ненавiдзела дачку сваю, Аленку?
- З-за кахання да цябе, гэта ўсе ведаюць!
- I не толькi! Каханне - гэта пакаранне ад Бога ёй. У мiнулым жыццi Соф'я i Аленка былi ворагамi, вось Бог i даў адной ад другой нарадзiцца, каб памiрылiся. Соф'я не захацела мiрыцца. Тады Бог дапусцiў, каб д'ябал усялiўся ў яе... Чакаў, што пакаецца, але - не, яна працягвала ненавiдзець усiх... Тады яе душа пакiнула цела, лiнiя сэрца з яе далонi знiкла. Будзь асцярожна, калi ў каго на далонi няма лiнii сэрца - гэта дэманаiд. Мая задача - знiшчаць дэманаiдаў. Усе маньякi, забойцы - гэта ўжо не людзi, iх цела пакiнула душа, гэта дэманаiды. I мне смешна з вашых законаў - вы судзiце iх! Як можна судзiць д'ябла? Яго трэба знiшчаць, знiшчаць целы, у якiх ён знаходзiцца...
- Дзядзька Рыгор, - ашаломленая, Зоська глядзела на яго шырока раскрытымi вачыма, - чаму вы ўвесь час кажаце: "вашы законы", "вас пасылаюць на зямлю", вы хiба не адносiцеся да нас, хiба вы не чалавек?
Рыгор раскрыў ёй сваю далонь, i Зоська ўбачыла, што ў яго на руцэ адсутнiчае лiнiя жыцця. Толькi роўная лiнiя розуму на ўсю руку, якая злiлася з лiнiяй сэрца.
- Хто вы? - запытала яна. - У дзядзькi Рыгора была лiнiя жыцця...
- Я - бiяробат. Бiяробат-паляўнiчы, мая задача - знiшчаць д'ябла!
- А дзе ж тады дзядзька Рыгор?
- Яго душа ўжо з Богам.
- Значыць, у нашы целы могуць усяляцца д'яблы i бiяробаты? Цi бываюць бiяробаты злымi?
- Бываюць рознымi. У залежнасцi ад iх задачы.
- Хто iх пасылае?
- Ты ўсё роўна забудзеш нашу размову. Памятай толькi адно: твая лiнiя сэрца выходзiць з рукi. Вер лёсу, не шукай, наперакор яму, кахання i шчасця ў сям'i. Рабi кар'еру! Сяброўства даражэй кахання! Каханне прыносiць пакуты i здрады, сяброўства - нiколi. Закаханы - дабыча для д'ябла: раздваенне асобы, вар'яцтва. Адам i Ева ў Эдэмскiм садзе былi сябрамi, пакуль iх не спакусiў д'ябал... Рабi кар'еру!
...Недзе над вухам назойлiва звiнеў камар. Зоська падняла твар ад зямлi i заўважыла, што ляжыць у бульбоўнiку.
- Зусiм ужо ад сваёй навукi здурнела! - буркнула мацi. - Гэта ж трэба - у другi iнстытут надумала паступаць, аднаго з яе мала!
Праз агароды бег да iх бацька.
- Што, Светка паганяла? - з'едлiва пасмiхнулася мацi.
Той падышоў да iх, нейкая лiхаманка трэсла яго. На вуснах ажно пена з'явiлася.
- Бабы, ратуйце! - прамармытаў ён. - Светка на працу збiралася перад люстэркам, а я на яе адлюстраванне глянуў - дальбог, не яна там была! Бабы, не яна! Там Соф'я была ў люстэрку! Я як закрычу, а Светка смяецца! Гэта душа вядзьмаркi Соф'i ўсялiлася ў Светку, бабы!
Бацька загаласiў.
- Не верыце? - прашаптаў ён. - Калi вядзьмарка здыхае, то яе душа застаецца ў астральным свеце, яна ўжо ведае, што дзверы нябесных варот зачынены перад ёй i што праз некаторы час яна знiкне назаўсёды, тады яна ўсяляецца ў другое цела, каб прадоўжыць крыху сваё жыццё. Блукаючая душа гэта. Светка чаравала на мяне, каб адбiць, дык вось Соф'я i ўсялiлася ў яе. А я-то думаю, чаму Светка то адна, то другая, быццам два чалавекi ў ёй жывуць, ай, бабы! Пабягу ў царкву каяцца! Ай, бабы! Пабягу да бацюшкi, а потым да вас, даруйце i схавайце ад Светкi!
I ён, трасучыся i прычытаючы, падаўся да царквы ля маёнтка.
- Дарагi, прачынайся, ужо палова на восьмую! - ласкава дакранулася да пляча Альберта Галя.
- Я ж сказаў табе, я ранiцай люблю паспаць у выхадны! - схаваў кудлатую галаву пад коўдру Альберт. - Да таго ж, я - сава, позна засынаю, позна прачынаюся!
- А я - жаваранак! - раззлавалася Галя. - Ты мне спаць не даеш сваiм тэлевiзарам! - Яна сцiшылася i ласкава загаварыла: - Альберцiк, мы ж дамовiлiся, што ў нас будзе спартовая сям'я, каб усе зайздросцiлi, у паходы па выхадных будзем хадзiць, пайшлi!
- Iдзi адна! - буркнуў ён.
- Тады пайшлi пасля абеду на тэнiсныя корты!
- Пайшла ты прэч! - кiнуў у яе падушкай Альберт.
- Для чаго я тады замуж выходзiла? - раззлавалася Галя. - Каб на лежня глядзець па выхадных! Я, калi не замужам была, то кожныя выхадныя на экскурсii, у паходы хадзiла!
- Жраць вары! Бялiзну мый! Вось для чаго ты замуж выйшла! - агрызнуўся Альберт.
- Ты такi, як i Анатоль, - расчаравана ўздыхнула Галя. - А казаў, што калi будуць дзецi, то з iмi ў паход пойдзем...
- Калi будуць - не да гэтага будзе!
- Дык тады ж i жыць нецiкава так: у ложку валяцца, жраць...
- I сексам займацца! - зарагатаў Альберт.
- Як жывёлы! - плюнула Галя. - Вось i ўся рамантыка сямейнага жыцця!
- Ну, дык трэба было ехаць працаваць у Польшчу! Чаму не паехала? Цяпер там Арынка працуе, быўшая мая ўхажорка!
- Ты i Арынцы мазгi пудрыў сваiм каханнем да Святланкi! Усё хацеў, каб цябе шкадавалi! Ды з табою ганьба адна куды iсцi! Пайшлi да маёй цёткi, там дзецi, а ён: "Маёй дачушцы таксама годзiк!" Казёл ты! Якой тваёй дачушцы? Я да Светкi гэтай ездзiла, ты ж, як мы iшлi ля яе iнтэрната, казаў: "Вось тут я са Святланкай хадзiў..." Я пайшла да яе, а яна i кажа: "Не слухай ты гэтага плаксу! Я ад мужа дзiця нарадзiла! Гэта ж ён, каб бабы шкадавалi ды частавалi!"
Альберт ускочыў з ложка i схапiў Галю за валасы.
- Сучка, навошта туды хадзiла? - закрычаў.
- А каб зразумець, што дурная была! - вырвалася Галя. - Чым бабу бяруць?! Жаль да сябе выклiкаюць, каб пашкадавала бедненькага! Вось ты i прыдумаў! А ў мяне ў iнтэрнаце асобны пакойчык, а ты ў сваiм з хлопцамi жыў! Вось i разгадала тваю задуму!
Альберт крыкнуў i зарагатаў.
- Ах ты, кудлач! - закрычала Галя. - Дамасед смярдзючы! Толькi паветра псуеш у пакойчыку, хоць бы ў туалет пайшоў смярдзець, тут табе што, канюшня? Нажрэцца i смярдзiць!
- У сваёй хаце!
- А вось гэта не хочаш? - Галя сунула яму пад нос кукiш.
- А ты калi апранацца па-людску навучышся, дурнiца? - засмяяўся Альберт. Я цябе ўжо раз пакалацiў, як з кiно iшлi, а мала! Кароткiя нагавiцы апранула, як семнаццацiгадовая! Трэба апранацца, як жанчына замужняя - у доўгае!
- Збiрай свае транты i тэлевiзар свой, i каб духу твайго тут не было! закрычала Галя. - Заўтра ў загс пойдзем на развод!
Альберт схапiў яе за валасы.
- Мiлiцыя, ратуйце! - загаласiла яна. - Дзеўкi, ратуйце!
Вырвалася i пабегла ўнiз па лесвiцы за камендантам iнтэрната.
IV
Марусi здалося, што над яе галавою з'явiлася галоўка дзiцяцi, яна паглядвала на яго знiзу ўверх. Над яе галавою, ля сцяны - жывая выява тварыка дзiцяцi! Ён жывы! Маруся абрадавалася - такая забаўная мардашка: вочкi, носiк, вусны. Яна хацела падняцца, каб разгледзець яго, але... прачнулася.
- Ну што? Бачыла сынка? - усмiхнулася ёй бабка Сашуля.
Маруся здзiвiлася: адкуль яна ўсё ведае?
- Ага, я ўсё ведаю! - загадкава адказала тая. - Ты, як да мяне толькi на кватэру стала, калi прыехала ў Вiшаньку на гэты аб'ект, то я ўжо бачыла, што ля цябе кружыцца душа дзiцяцi, хлопчыка. Дзiця само выбiрае мацi, за два месяцы да зачацця ўжо ля яе кружыцца. Ты будзеш багатая i шчаслiвая. А душа гэтая на зямлi шмат пакутавала, вось Бог i паслаў яе да цябе, каб пажыла шчаслiва другi раз. I ты сама ў тым жыццi была нешчаслiвая, пакутавала, а цяпер будзеш шчаслiвая. А аборт - вялiкi грэх, бо тая душа ля цябе кружыцца, а ты адрываеш нiткi, якiмi яна была звязана з небам i зямлёю, таму гэтыя дзецi застаюцца на астрасоме мацi i паразiтуюць, дрэннае ўсё для яе робяць, помсцяць. Вось калi ён цябе i кiне, князь гэты, то не рабi аборт!
Маруся паднялася з ложка, апранулася.
- Я сама яго кiну, - адказала яна. - Ён такi!.. Задаецца, цi што? Учора Аўдоцця прынесла мне сукенку, каб я перашыла, ён прыйшоў, калi вас не было, убачыў i як закрычыць: "Навошта ты хамам шыеш?"
- Марусечка, - усмiхнулася баба Сашуля. - ён праўду кажа! Ты ж яго будучая жонка, так ён лiчыць. Таму не павiнна апускацца так! Аўдоцця ж тая на цябе пляткарыла. I наогул не май сябровак там, дзе жывеш! Вось паглядзi, якая ў яго сястра, Гайва гэтая! Пустая, дурнiца, у сваiм iнтэрнаце, па вучобе, жыла - усе яе сяброўкi пра яе прыгоды з хлопцамi ведалi. Як пазнаёмiцца з кiм, то сяброўкi i напляткараць. Прыехала сюды - тут завяла сябровак. Да яе такi чалавек харошы пасватаўся, а бабы тутэйшыя такога пра яе яму наплялi! Кiнуў! А цяпер яна ў сябе дома працуе, ля Нiцы недзе. Дык на працы нi з кiм не заводзiць сяброўства i там, дзе жыве, не сябруе нi з кiм, толькi так афiцыйна, ветлiва, i ўсё! Яна мае сяброўку зусiм у другiм горадзе. Вось ёй i расказвае свае прыгоды. Дык цяпер да яе пасватаўся вельмi багаты чалавек, а на працы i там, дзе яна жыве, аб ёй толькi добрыя ўражаннi. Вось i табе, Маруся, не трэба нi з кiм тут сябраваць. Лепш будзь маўклiваю, тады падумаюць, што ты ганарыстая, а ганарыстых вельмi прасты люд паважае i баiцца. Прастому чалавеку патрэбен кнут. А калi ты жонка князя ды яшчэ з iмi панiбрацтвуеш, то яны перастануць цябе паважаць, запомнi гэта. З прастымi не трэба знацца, iх не перавыхаваеш, толькi сябе зганiш!.. Абыходзь iх лепш, Марусечка!
